Min mense verstaan werklik hoe trauma werk. Sommige beleef trauma slegs deur meegevoel wanneer hulle byvoorbeeld ‘n rowwe video kyk. En party kan moordtonele skoonmaak sonder om die trauma daarvan te voel.

Met Lisa wat 3 maande vroeg gebore is, het ek soveel trauma ervaar. En baie mense het vir my gesê dat dit nie traumaties is nie, want sy lewe en sy is ok. Ook dat dit nie traumaties is nie, want sy het geen operasies gehad of geen ernstige probleme nie. Ander het weer gevoel dat dit die ergste ding ooit was, en gevoel dat hulle nie so iets sal kan hanteer nie.

Een ding is seker…dit was anders as om iemand aan die dood af te staan. Ek moes elke dag vir 2 maande voorbereid wees vir ‘n piepklein babatjie wat dalk kan doodgaan. Ek moes besluit of ek met haar wil “bond” of nie. Raak ek lief vir haar, is dit erger wanneer sy dit nie maak nie. Hou ek terug, is ek nie ‘n regte ma vir haar nie. Ek moes elke dag by die hospitaal instap en my hart voorberei vir die ergste. Ek moes elke dag weer uitstap en bid vir die beste. Ek moes elke keer my asem ophou wanneer sy ophou asem haal. Ek moes luister hoe alarms en masjiene heelnag piep en skree en kyk hoe my klein babatjie veg vir haar lewe.  Alhoewel ek baie voorgegee het dat ek ok is, was dit vir my erg traumaties.

Ek het vir 2 jaar en 10 maande nog trauma ervaar elke keer as ek ‘n ooievaarstee moes bywoon. Ek het my “ek-het-alles-onder-beheer-gesiggie” aangehad, maar in my kop was ek afgunstig en negatief oor alles. Ek wou die opgewonde mamma aan haar arms ruk en goed sê wat al die negatiewe realiteite van wat verkeerd kan gaan tydens die res van haar swangerskap vir haar uitspel. Ek wou skree elke keer as iemand praat van hoeveel weke sy nog oor het en ek wou uithol as almal praat oor die babatjie wat op die beplande datum sal kom. Ek het geglimlag en mooi goed gesê en na al 8 babyshowers het ek dit net-net tot by die kar gemaak. Daar het ek in trane uitgebars en weer gehuil soos die eerste dag in die hospitaal.

Dit was snaaks dat babyshowers my laat knak het. Vandag praat ek met ‘n vriendin wie se man 6 jaar terug oorlede is. Hulle was maar kort getroud en dit het vinnig gebeur. Toe sy my sê dat sy sukkel om by troues gelukkig te wees vir die paartjie, het ek haar pyn verstaan. Maar net soos alles in die lewe kan trauma nie vir altyd jou lewe oorheers nie en moet mens weer mens word…al vat dit hoe lank.

Na 2 jaar en 10 maande het ek verlede maand ‘n babyshower bygewoon van ‘n vriendin wat ‘n tweeling verwag. En vir die eerste keer, was ek werklik vir haar opgewonde en werklik gelukkig. Ek het nie een lelike of negatiewe ding gedink nie en toe ek haar gelukwens was dit opreg en uit die hart uit.

In die kar het ek nie gehuil nie, maar met ‘n glimlag besef dat ek weer reg is. Reg is vir weer probeer. Reg is vir die moontlikheid van nog meer trauma. Reg is vir lewe…vir lewe leef en vir lewe gee.

Ek het in ‘n ouetehuis sonder ‘n dak grootgeword: die aftreedorpie, Strand. Daar was persgrys hare al in die mode vandat ek kan onthou. En nou bly ek in die pensioenparadys, Vishoek. Albei hierdie dorpies is bekend vir hulle ou mense, want albei is lekker naby groot hospitale, maar ook lekker “klein dorpies” by die see. Ek sien dus al van kleins af my “fairdeal” van ou tannies en ooms.
Ou mense is altyd mos maar bekend “grumpier” as jong mense. Hulle is die kwaai oom wat op ons geskree het as ons die krieketbal oor die muur geslaan het; die tannie wat jou daardie vuil kyk in die kerk gegee het as jy giggel oor iets simpel; die oumense wat net negatiewe kommentaar lewer oor die ‘jeug van vandag’en hulle kleredrag en houding (alhoewel ek al foto’s van my ouma in ‘n baie sexy mini-rokkie gesien het).
Vandag was ek weer vir ‘n slag gelukkig om hip-en-happening-tannies raak te loop. Mens sien hulle maar min en hulle hang gewoonlik in spesiale “oumens”-koffiewinkels of Dischem uit. Ek het vandag die coolste nuwe koffiewinkel in Vishoek gaan besoek. Die dekor is modern en ‘n koppie koffie kos soveel soos ‘n hele blik, maar daar is gratis Wifi en jy kry darem ‘n soetkoekie in jou piering. Langs my het twee ou tannies gesit (later het ek uitgevind dat hulle 78 en 81 jaar oud is). Hulle het gelyk soos tipiese ou tannies met pastelkleur broekpakkies en kort hare, maar my mond het oopgeval toe die een tannie haar laptop uit haar sak haal en vir die ander tannie ‘n video op Facebook wys.

Net daar het ek besluit dat ek meer van die twee oumas wil leer. Ek het die sosiaal onvaarbare, maar oral beoefende afluistermetode toegepas. Hierdie het my veral laat glimlag: “You know I will be married for 51 years on Friday…do you know how long that is? TOO LONG!” “OOOO…I wouldn’t mind having a man pick me up at the home in a Lamborgini.” “Why were you not at the protest? You really have issues with understanding your white privilidge…get with the programme or maybe move to Australia!” “I am considering trying this banting thing…are you in?” “When you meet him, remember to not mention your hip replacement…that will be a deal breaker.”
Is dit nie die coolste twee ou tannies ooit nie?! Hulle het slegs 1 gesprek gehad oor dood en dit was toe hulle gespot het oor iemand wat hulle ken wat nog tot die dag voor haar dood haar oggend swempie in die see gevat het. Hierdie twee tannies het vanoggend my oë oopgemaak vir die lewe…ironies…want hulle het eintlik nie meer veel lewe oor nie. Hulle het my laat besef dat ons besluit hoe ons wil oud word. En hulle het my inspireer en laat besef dat ek elke dag ‘n rol het om die generasie jonger as ons weer te inspireer. Ek wil ook ‘n cool ouma wees eendag, maar vir nou moet ek eers fokus om ‘n cool ma te wees.

Vandag is dit weer tyd vir ‘n Inspirasie Mamma! Dié keer ‘n redelike ongelooflike een, selfs vir ‘n mede-prem mamma. Vandag deel ek die storie van Chantal Lategan. ‘n Storie wat al selfs op Carte Blance was, maar vandag deel ek nie net die feite nie, maar ook die mamma-hart agter klein Allegra.

Chantal en haar man, Hennie bly in die Kaap. Hulle geniet dit om tyd saam met familie te spandeer en is gek oor ‘n rustige aand by die huis met ‘n goeie fliek en lekker kos. Voor Allegra se geboorte, was Chantal ‘n Gr. 4 onderwyser, maar is nou ‘n voltydse mamma (dus:  verpleegster, sielkundige, speelterapeut, onderwyser, hanswors, kunstenaar, kok, huishulp, ens).

Chantal se swangerskap was tot en met 22 weke sonder enige komplikasies en sy was dankbaar dat hulle Allegra een keer kon voel beweeg en dat haar man toevallig op daardie oomblik by was. Op  22 weke het haar water skielik een oggend gebreek en sy is op bedrus geplaas. 4 dae later is Allegra gebore en het slegs 515 gram geweeg en was ongeveer 25cm lank.

Chantal beskryf die dag as die ergste dag van haar lewe. Die trane van oorweldigende liefde en geluk wat mens tydens die geboorte van jou kind moet ervaar, is vervang met trane van vrees en wanhoop terwyl  haar dogtertjie wat veronderstel was om ‘n klein prinsessie te wees, as ‘n brose klein dingetjie weggevat word.

Nadat die eerste enorme skok van ‘n onverwagse mikro-premie verby is en die NICU reis begin het, was Chantal oorweldig deur die masjiene en mediese toerusting wat rondom al hierdie klein, brose, siek babatjies staan. Die drade, kabels en monitors wat almal aan die lewe hou, het haar angstig gemaak en haar onsekerheid vergroot. Sy onthou hoe sy gewonder het of klein Allegra ooit huis toe sal kan kom en of sy ooit sal groei en grootword. Of sy ooit die wêreld buite die hospitaal sal sien en hoe sy moontlik kan oorleef met al die ontwikkeling wat nog in die baarmoeder moes gebeur.

Vinnig het Chantal en Hennie gewoond geraak aan die vreemde mediese terminologie en in hulle 5 maande in die NICU het hulle ook besef wat die dokters bedoel wanneer hulle sê dit is ‘n “rollercoaster”-ride. Elke dag was daar iets anders. Nes sy goed doen, gebeur daar weer iets wat haar terugsit. Twee tree vorentoe…5 tree terug.

As ma het sy het ook gesukkel met die hulpeloosheid waarmee soveel ma’s in die NICU worstel. Sy wou graag vir Allegra ‘n ma wees en haar versorg, maar ander mense moes besluite oor haar lewe neem en jy het geen beheer oor wat met haar gebeur nie. Sy is in die hande van medici en al wat mens werklik kan doen is daar wees en bid.

Sy het gesmag na ‘n lazyboy in haar kamer, want dit het beteken dat sy haar dogtertjie kon vashou. Sy moes met jaloerse oë toekyk  hoe ander mammas hulle babatjies kan KMC (Kangaroo Mother Care) terwyl hare nog hard baklei om aan die lewe te bly. Toe sy na 2 lang maande uiteindelik ook ‘n stoel in haar kamer kry en vir die eerste keer haar dogtertjie kon vashou, was daar sommer baie trane.

Chantal het besef hoe sterk die krag van gebed is en hoe mens bonatuurlike krag kry om die terugslae te kan hanteer. Sy het ook geleer dat mens ‘n goeie ondersteuningsnetwerk moet hê en wie haar ware vriende is. Die NICU reis is veral moeilik omdat niemand behalwe ander premmammas werklik verstaan waardeur jy gaan nie en mense kan soms baie onsensitief wees.

Chantal het vinnig agtergekom dat mens elke klein dingetjie moet vier om positief te bly. Ook hoe baie 5 gram gewig kan wees en hoe ongelooflik ‘n vuil doek kan wees as dit sonder mediese intervensie kon plaasvind. Dit het haar dankbaar gemaak vir die klein goedjies in die lewe. Sy het ook besef dat mens nie jou baba met enige iemand anders kan vergelyk nie en dat elke kind op ‘n ander tyd hulle mylpale sal bereik. Die gesegde “Children are like butterflies. Some are brighter than others. Some fly much higher than others. But each one is beautiful and unique in its own way”, is vandag nog vir haar van pas.

Chantal se raad aan ander mammas op die pad, is om nie skaam te wees om vir hulp te vra nie. Wees spesifiek as mense wil help en laat mense toe om te help. Vertrou dat die dokters die beste vir jou kind wil doen, maar vertrou ook jou eie mamma-intuisie. Vat dinge een dag op ‘n slag, selfs uur vir uur as dit nodig is. Huil as jy so voel, skree, lag, gee uiting aan jou emosies en moenie opkrop nie. Hou aan glo, bid en vertrou dat alles ok gaan wees, en God sal jou die krag gee om nog ‘n dag se uitdagings in die gesig te kan staar.

Chantal en Hennie se paadjie met prematuriteit het ongelukkig nie gestop die dag toe hulle by die NICU uitstap nie. Hulle het meer telefoonnommers van dokters, spesialiste en terapeute as vriende op hulle lysie. Allegra het baie gesondheidsprobleme gehad en is ook doof. Sy het kogleêre inplantings en hulle volg die verbale roete met haar spraak en gehoor. Sy is nou amper 6 en in Graad R, maar daar duik steeds gereeld uitdagings op.

Hierdie gesin glo verseker in wonderwerke en dit maak elke dag vir hulle makliker. Hulle is bewus van God se hand in hulle daaglikse lewe en hulle weet daar is ‘n rede vir als. Hulle het byvoorbeeld na toetse agtergekom dat daar ‘n virus in die plasenta was en dat Allegra nooit sou oorleef as sy nie vroeg gebore was nie. Chantal is dankbaar vir die proses waardeur hulle moes gaan, alhoewel dit nie glad nie maklik was nie. Dit is emosioneel en fisies uitputtend, maar wanneer sy die dag moed verloor, kyk sy net terug na hoe ver hulle reeds gekom het en hoe hard Allegra al moes baklei in die lewe. Dit gee haar dan weer die krag en motivering om aan te gaan en dankie te sê vir haar wonderwerkmensie. Chantal sukkel steeds om na vrouens met groot swanger magies te kyk en wonder gereeld hoe dit sal voel om ‘n babatjie te voel skop binne jou. Maar wanneer sy na Allegra kyk en sy haar klein armpies om haar nek gooi, weet sy dat sy die gelukkigste ma op aarde is. Allegra is presies wat haar naam beteken: vol lewe en geluk.

Lisa het so maand terug een oggend wakker geword en voordat sy eens hallo sê was haar woorde: “Pappa gaan vir my ‘n pienk fietsie koop, né Mamma; met ‘n helmet, né Mamma”. Net skielik het hierdie pienk fiets droom ontstaan en elke dag vra sy so ten minste 10 keer vir dié spesifieke pienk fietsie met ‘n helmet.

Die afgelope naweek was ons by ouma en oupa in Montagu en sowaar…daar haal oupa ‘n pienk fietsie met ‘n klokkie uit die stoorkamer uit. Nog nooit het ek Lisa so opgewonde gesien nie. Sy kon nie wag om te gaan “ry” nie. Sy het vir oupa ‘n groot soen gegee en daar is ons, met klokkie en al, die pad af om te gaan fietsry.

Maar soos meeste goed in die lewe was dit toe nogal nie so maklik nie. Sy kon glad nie verstaan hoekom die fietsie nie self vorentoe ry nie. Hoekom moet sy trap? En gou het sy agtergekom dat fietsry eintlik harde werk is. Sy het gehuil toe sy nie die pedale gedraai kon kry nie en die teleurstelling was op haar klein gesiggie geskryf.

Toe ouma besluit om haar toe maar vir ‘n uur in die pad op en af te stoot, het sy weer gelag en haar gate uit geniet. Arme ouma se voorkop was vol liefdesdruppels en haar rug was die volgende dag styf, maar stoot het ouma gestoot.

Terwyl ek met my kamera staan en die hele petalje afneem, dink ek aan hoe simbolies fietry kan wees. Dat ons soms so bitter graag iets wil hê. Dat ons weke of maande of jare vra daarvoor,  bid daarvoor en wag daarvoor. Dan, as dit uiteindelik op ‘n skinkbord vir ons gegee word, wil ons nie die werk insit om die vrugte daarvan te pluk nie.

Dit het my ook laat dink aan die fiets met die pap wiel wat vol stof in ons garage staan. En dat ons soveel dinge in ons lewe het waarvoor ons voorheen gebid het, maar dat ons dit nou afskeep. Dat soveel van ons seëninge in die garage lê en stof opgaar.

Aan die einde van ‘n wilde eerste kwartaal voel my wiele ook bietjie pap en het ek verseker ‘n laag stof wat op my lê. Ek voel afgemat en kort weer ‘n bietjie polish.  Wel, vandag gaan ek weer probeer fietsry.  Ek gaan die regte fiets se wiel-oppomp vir my man los, maar my geestesfiets sal ek vandag weer ‘n slag bietjie Mr. Min.

En ek weet ek gaan dalk sukkel om al die bulte op te ry, maar trap sal ek trap. En as ek nie meer onthou hoe om te ry nie, sal ek vertrou dat God my “ouma” sal wees wat my sal lei en wat my sal leer hoe om dankbaar te wees vir ons gawes en hoe om te dien. Een ding is seker: die wiele kan mos nie altyd pap bly nie.

Ek was 15 toe ek GI Jane gekyk het en toe sy met haar een hand push ups doen met modder op haar wang, was sy my rolmodel. Ek het begin camo klere dra en het dit selfs oorweeg om my hare te skeer, maar my bakore het my daarteen laat besluit. Ek wou ook so sterk en ‘tough’ soos sy wees. Ek wou ook voel asof ek as ‘n gelyke gesien word in ons manlike wêreld. Die woord “feminis” het ek toe nie geken nie, maar GI Jane het met my hart gepraat.

Toe ek uitvind ek verwag ‘n dogtertjie was ek een van die handjie vol ma’s wat gehuil het omdat ek nie ‘n seuntjie verwag nie. Ek het net daar besluit dat hierdie dogtertjie in my maag nie ‘n pienk poppie gaan wees nie. Sy MAG nie! En so is Lisa toegelaat om slegs ‘n beperkte hoeveelheid pienk te dra. Ek is mal oor beheer en ek sal hierdie pienk-ding ook kan beheer. Of kan ek?

Die pienk het met elke geskenk en elke sak geërfde klere toegeneem en gister het ek finaal tou opgegooi. Lisa het in haar kamer gespeel en my skielik geroep. Ek het ingestap en daar lê sy op ‘n pienk geërfde bankie waarop haar teddies altyd lê in‘n pienk kortbroekie, ‘n pienk t-hempie, ‘n pienk rekkie in die hare en pienk skoene. Nie enige skoene nie…Pienk en geel CROCS…my PIENK dogtertjie!

Nes die rooskleurige pienk stadig oorweldigend raak en ek ‘n bloedrooi vlek teen die muur sien, lag sy vir my. Uit haar maag uit en met ‘n groot glimlag. My hart het gekrimp en ek het die pienk skeepseltjie in my arms gevat en haar omhels… my pienk croc-draende GELUKKIGE dogtertjie.

Ek het ‘n foto geneem en terwyl ek kosmaak, het ek teruggedink aan ‘n preek wat ek een Sondag op universiteit gehoor het. Dit was oor vroulikheid en die pastoor se vrou wat daaroor gepraat het, was ‘n ingenieur. Sy het so ‘n “manlike” werk gehad, maar het altyd rokkies gedra met haar lang hare los oor haar skouers. Die preek het my toe ook geraak, maar ek moes hier…13 jaar later deur my pienk dogtertjie daaraan herinner word.

Die boodskap het baie kortliks daarop neergekom dat God die vrou gemaak het vir ‘n spesifieke rol en dat daar ‘n plek is vir vroulike eienskappe (soos meegevoel en moederlikheid, ens) in ons samelewing. Sy het ons aangemoedig om vir ‘n maand lank elke dag iets vrouliks aan te trek om ons vroulikheid te vier. Dit het my ook herinner dat wat jy aantrek jou nie minder of meer van ‘n vrou maak nie. Dat jy ‘n sterk VROU kan wees in rok of in ‘n army broek.

Van vandag af dra ek weer elke dag iets vrouliks, want ek is trots op my vroulikheid en ek is trots om ‘n dogtertjie groot te maak…al is sy pienkmal. Miskien doen ek dit die keer vir selfs meer as ‘n maand.

Vandag is ek weer alleen vir Valentynsdag en ek dink terug aan die afgelope 10 jaar se Valentynsdae saam met Sweis. Vir ‘n hele paar was hy op see, maar ek sit en dink met ‘n glimlag aan al die kere wat hy wel hier was.

Ons eerste Valentynsdag was op Noordbaai se strand in Saldanha. Ek was op ‘n dieet en hy het gesê hy sal iets gesonds vir ons kry. Ons het piekniek gaan hou op ons gunsteling plek langs die weskus met die mooiste uitsig. Sy idee van “iets gesonds” was ‘n slaai, maar nie enige slaai nie; een van daardie Meat Salads wat mens oor die counter by spar koop. Die een met opgesnyde polonie en ham met baie mayo. En ‘n witrolletjie (bun) met saadjies op, want die saadjies is wat dit gesond maak.

Ons tweede Valentynsdag het hy my verras met SUSHI! Dit was net toe die hele sushi-craze begin het en ek het gewonder waar hy sushi gekry het in Vredenburg van alle plekke. Op daardie stadium het net Langebaan ‘n sushi plekkie gehad. Toe hy die “sushi” uit die sak haal, was dit al die tyd rolmops, daai opgerolde rou vis stukke (klink soos sushi, maar is SO nie sushi nie).

Ons derde Valentynsdag was in die Kaap. Hy het gevra dat ek mooi aantrek, want ons gaan na ‘n ‘nice’ plek toe in die stad. Ek het my mooiste rooi kort rokkie aangetrek en my hare geblaas en make up aangesit. Toe ons by die Waterfront stop, het ek steeds gedink ons gaan na een van die ‘nice’ restaurante daar. Nooit het ek gedink dat ek Valentynsdag in Mitchell’s pub saam met ou grillerige single ooms sal spandeer nie, maar dit was my man se idee van ‘n ‘nice’ restaurant. So het ons bier gedrink en  heelaand om gelag.

V-dag 4 & 5 was op hy op see.

Jaar 6 het hy saam met 2 pelle in ‘n huis gebly. Ons was op pad uit om te gaan eet by Francois’ (die ou Barracudas) in Vishoek. Ek het gedink dis oulik, want die restaurant het dieselfde naam as my man. Toe ons reg is om te ry, sien Sweis een van sy pelle (toe single) op die bank lê en vra wat hy vir Valentynsdag doen. Toe hy antwoord dat hy sommer maar ‘n broodjie gaan eet, nooi Sweis hom uit jammer-kry saam met ons. En daar gaan ons DRIE op ‘n romantiese ete. Al die kelnerinne het vlerkies aangehad vir Valentynsdag en ek moes heelaan derde wiel speel terwyl hulle twee simpel grappies soos “Did it hurt…When you fell out of heaven” maak.

Jaar 7 het hy gesê hy kook vir ons. Hy het met ‘n winkelsak vol goed by my woonstel aangekom. Toe hy begin uitpak, sien ek hy haal twee boksies lasagne sheets uit. En ‘n bottel wyn. En dis al. Toe ek vra waar die mince is, toe kyk hy my vreemd aan. Hy het gedink die lasagne sheets is klaargemaakte lasagne. Ek kon maar net lag terwyl ek bel vir ‘n pizza.

Jaar 8 & 9 was ook op see.

Verlede jaar het ons darem nadat hy teruggekom het, iets spesiaals gedoen. Die eerste jaar wat ons werklik iets romanties gedoen het (miskien omdat ek dit gereël het). Ons het Lisa by ‘n tannie gelos en lekker gaan uiteet en roomys op die strand gaan eet na die tyd. Ons was ernstig en het oor diep dinge gepraat en dit was lekker om net ‘ons’ te wees.

Valentynsdag en romanse is nou maar een maal nie my man se ‘ding’ nie. Maar weet jy wat, dis ook nie myne nie. Ek raak ongemaklik as iemand vir my rose bring en gedigte voordra. Ek was mal oor die feit dat hy my nie met ‘n groot hoe-ha gevra het om te trou nie, maar dat hy net een Sondagoggend op sy knieë gesak het terwyl ons met die honde op die strand stap. Ons maak baie grappies oor al die stories en ek spot baie met hom, maar eintlik is dit dié goed wat my liewer vir hom maak: sy kinderlike omgee hart en sy klein-dorpie denkwyse.

Liefde is baie dinge en dis verskillend vir elke mens. Vandag wanneer almal om jou soppy kaartjies en duur rose (wat in elk geval dood gaan) en tjoklits wat 3 keer duurder as gewoonlik is die week kry, dink bietjie aan wat Liefde regtig vir jou beteken.

Gelukkige Valentynsdag! Al is dit nie soos in ‘n fliek nie!