As ‘n onderwyser het ek met baie jongmense te doen. En in my jare van skoolgee, het ek al ‘n paar leerders gehad wat gesterf het…of in ‘n ongeluk of selfmoord of aan kanker. Dit was altyd vir my ontstellend en ek raak altyd bitter emosioneel as ek hoor van so ‘n geval. Dit is vir my vreeslik hartseer, want hulle is nog so jonk.

Tydens my kraamverlof is een van my Gr. 11 leerders, Savannah, oorlede. Sy was een van daardie funky, vol-lewe, gryp-die-bul-by-die-horings tipe meisies. Iemand wat altyd vriendelik was en wat altyd dankbaar was en iemand wat altyd haar huiswerk gedoen het en vir haar toetse geleer het, maar tog populêr en vonkig was. Iemand soos wie ek graag eendag sal wil hê, Lisa moet wees.

Haar dood het my skielik meer as gewoonlik getref. Ek kon nie ophou dink hoe dit moet wees om ‘n kind te verloor nie. Dis vreemd…want tydens Lisa se eerste 3 maande het ek baie gedink aan die dood. En ek het baie gedink aan hoe ek sou voel en hoe ek sou optree as sy sou doodgaan (iets wat op ‘n stadium redelik moontlik was). Ek kon nie begryp hoe dit moet wees om iemand wat jy vir 3 maande (en die tyd in jou maag) lief gehad het en vir wie jy alles gegee het, te moet groet nie.

En toe probeer ek myself indink hoe ‘n ma van iemand wat in Gr.11 is, moet voel. En ek kon nie. Dit het my kop letterlik seergemaak om te probeer dink hoe mens eers moontlik begin om met so iets vrede te maak. Al die drome wat ‘n mens vir jou kind het. Al die liefde, al die herinneringe, al die baklei, al die opmaak, al die drukkies, al die oomblikke. Ek het gewonder hoe ‘n mens weer of miskien selfs steeds in God glo as so iets met jou gebeur het. Hoe maak mens vrede? Hoe gaan jy aan met die lewe?

Ek het probeer sin maak van als. En het besef dat nou dat ek self ‘n ma is en self ‘n stukkie van my hart buite my lyf sien rondbeweeg, verstaan ek hierdie moederlike liefde skielik soveel meer. ‘n Liefde wat alles sal opoffer om die geluk en vooruitgang van jou kind te verseker. ‘n Liefde wat wil huil as jou baba siek is of pyn het. ‘n Liefde wat enige iets sal doen om die pyn en lyding van jou kind te verruil vir dié van jou eie. ‘n Onbeskryflike liefde wat mens nie vir enige iemand kan verduidelik nie.

En toe skielik besef ek dat dit is hoe my eie ma oor my voel…en al die jare gevoel het. En ek besef dat dit is hoe God oor ons voel. En dit het my oorweldigend hartseer gemaak. En weereens het ek gehuil…nie vir Savannah nie, maar vir Savannah se ma. En vir my ma wat ek soveel keer teleurgestel het in my lewe. En vir God, wat ek soveel keer op die agtersitplek in my lewe geplaas het.

Net daar het ek ‘n besluit gemaak. Om nie toe te laat dat die klein negatiewe dingetjies die hele lewe onsmaaklik maak nie. Om volheid te lewe in alles wat ek doen. Ek het besluit om seker te maak my verhouding met die Here is wat dit moet wees…dat Hy weer agter die stuur van my kar moet wees. En ek gaan my bes probeer om die al negatiewe woorde wat ek al oor my eie ma gespreek het, te probeer regmaak.

Ek het besef dat die lewe werklik te kort is om oor alles kwaad te raak. Dat ons soveel slegte goed net moet “Let GO!” en dat ons moet positief wees oor alles. Ek het besluit om te lewe. NOU terwyl ek nog fisies LEWE. En ek weet dit klink simpel, maar mens kort elke nou en dan so ‘wake-up call’. Ek weet ek kry dit nie altyd reg nie en ek weet ek gaan nog baie foute maak, maar van daardie dag af…leef ek, want ek wil nie nou al dood wees nie.

By die skool waar ek werk rig ek die Cheerleaders af. Dit is nie soos die Stormers Girls wat rondhop in mooi lyfies en kort broekies nie, maar soos in FULL ON American Cheerleading met toertjies en tuimelwerk en stunts. Hulle het uitstekend gevaar gedurende die jaar en het gekwalifiseer om aan die Nasionale kompetisie in Oktober deel te neem. Gelukkig vir my was dit die jaar in Kaapstad gehou en kon ons gaan. Maar dit het beteken dat hulle tydens my kraamverlof moet oefen en dat ek vir hulle ‘n hele nuwe roetine moet uitwerk.

Dus het Lisa sommer vinnig ‘n Cheer’baby’ geword. Sy moes maar net saam gaan as ek hulle afrig en het dit tot my verbasing vreeslik geniet. Sy het of rustig gelê en slaap in haar karstoeltjie of sy was teen my bors vasge’wrap’ of sy wou heeltyd net drink. Indien die laaste die geval is, het ek maar net van die pawiljoen af instruksies geskree terwyl ek met ‘n kombersie oor my kaal borste voed. Ek het altyd gewonder of die seuns wat verbyloop ooit eers bewus was, maar ek dink tog nie so nie. Hulle het gedink ek maak haar aan die slaap.

Ek het lank gewig en weeg of ek haar op die dag van die kompetisie moet saamvat. Gaan die musiek vir haar te hard wees? Gaan sy ok wees met al die geraas? Gaan sy heeltyd skree? Gaan almal aan haar wil vat? Maar ek het tog besluit dat sy maar moet saam. Een van die onderwysers by die skool het vir haar ‘n presiese replika van my meisies se uniforms gemaak en alhoewel dit nog veels te groot vir haar was, was sy reg vir die dag.

My meisies was puik! Ek was so trots op hoe hard hulle gewerk het en hoe ver hulle gekom het. Hulle het deurgedring na die finale dag toe en het uiteindelik 6de in die land geeindig. Lisa was hulle gelukbringer en hulle het hulle beste gedoen. Dit was vir my so mooi toe die kaptein op die dag met die span praat. Sy het gesê dat Lisa so klein is en so hard baklei het vir haar lewe…en dat dit nou hulle beurt is om te baklei vir wat hulle wil hê. Dit was vir my bitter spesiaal dat hulle inspirasie gevind het in my klein poppie se lewe.

Daar was natuurlik ‘n paar snaakse kyke vir die klein babatjie (sy was 2.8kg) en ‘n hele paar mense het gevra of sy ‘n “regte” baba was. Ek was so trots op haar dat sy net “go with the flow”. Sy het floreer met die geraas om haar en het rustig gelê en slaap in die Trainers Room. Sy was min gepla met die chaos en die stres en die musiek wat om haar gepomp het en sy was net Lisa…die cheer’baby’.

Ek het vroeg besef dat sy maar een van daai babatjies gaan wees wat maar net wil saam. Of ek nou netbal afrig, cheerleading doen of werk. Sy is op haar gelukkigste wanneer sy saam met mamma kan gaan en sy kan enige plek slaap en enige plek eet. Sy is so ‘n maklike baba wat dit aan betref. Vandag nog is sy by elke kompetisie of optrede. Die meisies is so lief vir haar en kyk so mooi na haar. Sy is so deel van almal se lewens en dit maak my bitter trots om haar ma te wees.

Vir my was sy van die begin af al ‘n mini-cheerleader. Sy is bang vir niks. Sy klim en klouter en staan nie terug vir enige ouer of groter maatjie nie. Sy is mal oor rofspeel en geniet dit om onderstebo getuimel te word. Sy is ‘loud’ en sosiaal…so wie weet…miskien word sy eendag so deur die lug gegooi. Een ding wat ek verseker weet: Indien sy ooit sal val…is daar baie mense wat haar sal optel en sal help om weer tot bo te klim.

Ek kan nie wag om te sien wat die toekoms vir die klein lyfie inhou nie. Gaan sy Mount Everest uitklim? Of gaan sy ook die 400m rekord in atletiek breek (soos Wayde…’n trotse 1.1kg premie)? Gaan sy ‘n boek skryf of gaan sy haarself op die verhoog uitleef? Maak nie saak wat sy eendag gaan doen nie…hierdie mamma sal altyd vir haar CHEER!

Ek wonder soms waar al die ideale wat mens vir mensself stel vandaan kom. Waar kom ons aan als wat “normaal” vir ons is. Is dit die TV se skuld met hulle valse idee van swangerskap en huwelik en ma-wees, of is dit maar ook deur ons eie doen en late. Is ons nie maar altyd besig om ons met mekaar te vergelyk nie? Is dit omdat ons op Facebook en Instagram al die “perfekte” mammas met hulle “perfekte” lywe en hulle “perfekte” babas sien? Mammas wat besig is om joga te doen met ‘n baba op die rug, ‘n stofsuier in die hand en ‘n glimlag op haar gesig. Mammas wat nooit donker kringe onder hulle oë het nie en besig is om ‘n baba te borsvoed terwyl hulle vir ‘n pedicure te gaan.

Ek het gedurende my swangerskap die idee van kraamverlof verwelkom. Ek het baie dae gedink hoe ek die 4 maande gaan benut. Ek sou elke dag met my babatjie in ‘n pram om die blok of langs die see stap (om my “lyf” weer terug te kry). Ek sou saam met my ander nuwe-mamma-maaitjies gaan koffie drink en oo en aa oor ons oulike babatjies. Ek het gedink om die eerste 2 maande so min as moontlik te doen en heeldag in my pragtige volmaakte babatjie se oë te kyk. Ek sou lekker in die winkels rondloop en by Kauai ‘n smoothie koop (om my “lyf” nog meer terug te kry). Ek sou elke dag vir my man lekker kos kook. En as my baba slaap sal ek elke dag probeer om iets in die huis uit te sorteer (soos die kaste of so iets).

Min het ek geweet dat ek die eerste twee maande in die hospitaal gaan wees. En dat ek nie die woord “kraam”-verlof wou gebruik nie, want ek het nie ge”kraam” nie. Maar my baba is onder abnormale omstandighede uit my maag gesny. Ek het ook gevoel hoe onregverdig dit is dat prem mammas nie die volle 4 maande kraamverlof kry om SAAM met hulle babatjie by die huis te wees nie. Dat hulle baie van daardie tyd in die hospitaal moet deurbring. En dat hulle babatjies na 4 maande nog fisies veels te klein is om by enige dagsorg in te teken.

Maar min het ek ook geweet dat die tweede twee maande ook GLAD nie soos plan sou verloop nie. Eerstens het my UIF nie uitbetaal nie…so ek was tydens my hele kraamverlof arm. Ons het ekstra geld weggesit vir die eerste tyd, maar het nie ingereken dat ons elke dag hospitaal toe gaan moet ry nie. Die petrol het stadig maar seker ons spaargeldjies weggevreet en die wegneemetes wat daarmee gepaard gegaan het, het ook nie gehelp nie. Ons het ook nie ingereken dat dit so lank sou vat vir UIF om uit te betaal nie. My man het uitgehelp met geld sodat my debietorders ten minste afgaan, maar daar gaan die idee van koffie drink en smoothies koop en winkels toe gaan. Ek het soveel probleme met UIF gehad dat my geld eers nadat ek weer begin werk het, uitbetaal is. Ons het ons leefwyse ernstig aangepas en glad nie bederf kos geëet nie. Ons het NET by Shoprite inkopies gaan doen en moes ernstig beplan. Die ‘lekker’ kos wat ek elke aand wou maak het verander in tuna mate en groentesop.

Tweedens het dit meeste van die tyd gereën en dit was vrek koud. En daar vlieg die idee van oefening ook by die venster uit. Ek het 2 keer in 4 maande om die blok gestap. En ek was so uitasem dat dit glad nie vir my lekker was nie. Ek het ‘n klomp ou Parenting-tydskrifte by ‘n vriendin gekry en het heerlik gelees en gekyk hoe die “perfekte” ma met haar geblaasde hare in die prentjie oefeninge doen. Ek onthou hoe ek gewonder het waar haar baba is terwyl sy besig is om met haar pers gewigte op die blou joga-matjie te lê en haar maagspieroefeninge te doen. En hoe ek gewonder het of ek kan onthou hoe my maagspiere nou weer lyk? Dit alles terwyl ek in my pajamas op die bank sit met TLC op die TV in die agtergrond en Lisa wat op my bors lê. Ek moes maar vrede maak met my “lyf” en het besluit om die idee van ‘n bikini of selfs ‘n volswembroek vir eers te laat vaar.

Derdens was my lekker uitstappies baie anders as wat ek gedink het. Ek het een keer ‘n week saam met my nuwe vriendinne gebid en moes elke Woensdag vir Lisa by die kliniek laat weeg. Ons het besluit om nie ‘paranoid’ te raak oor Lisa se gewig nie. Baie prem mammas weeg hulle babas elke dag op ‘n kombuisskaal, maar ons het besluit om maar te hou by wat die dokters aanbeveel het…om een keer ‘n week by die kliniek te laat weeg. Daar is net 2 susters wat daar werk en na die tweede keer het ek die roetine goed geken. Elke Woensdag na die weegsessie het ek in die kar gesit en vir my man, die oumas en oupas en een of twee ander wat belangstel die gewig van die week deurgestuur. Elke week was anders, maar na so paar weke kon ons bevestig dat sy min of meer so 100g ‘n week optel. Ek het een week daar gekom en sy het net 40g opgetel. Die suster was baie bekommerd (sy het my allerhande rowwe goed vertel) en het aanbeveel dat ek dadelik die pediater bel.  Ek het so gestres en vreeslike gedagtes het deur my kop gemaal. Ek het in die kar sit en senuweeagtig die foon opgetel en die nommer geskakel. Die pediater het my so gemaklik laat voel en gesê dat dit heeltemal normaal is vir ‘n prem. En dat ENIGE gewig wat hulle optel goed is, solank hulle net nie verloor nie.

Laastens wou ek nie veel doen nie. Ek wou net sit of lê en net wees. Ek wou nie uitgaan nie. Ek wou nie mense sien nie (veral nie mense met vet normale babas wat al kan sit op 3 maande nie). Ek wou seker maak Lisa is warm en ek wou seker maak ek kan haar genoeg melkies gee. Ek het ure lank in haar oorgroot, uit-proporsie-uit, perfekte ogies gestaar. En honderde ge-‘blur’-de foto’s geneem van elke moontlike gesigsuitdrukking. Ek het nie een kas reggepak of een kamer uitsorteer nie. Ek was net ‘n ma. ‘n Ma wat GLAD nie die ma, wat ek in my kop beplan het om te wees, was nie. ‘n Ma wat net vir ‘n oomblik vergeet het wat die wêreld van haar wil hê. ‘n Ma wat nie perfek is nie. ‘n Ma wat vir dae nie gestort het nie. ‘n Ma wat met ‘n hart vol liefde en dankbaarheid op kraamverlof is. Net eenvoudig ‘n MA.

Ek weet nie of dit vir ‘normale’ mammas ook so is nie, maar vir my was dit regtig moeilik om te besluit wanneer dit ok is om uit te gaan met Lisa. Nie uit… soos in hospitaal toe of uit…soos in om geweeg te word nie, maar uit…soos in allerdaagse, normale uitgaan. Ek en my man het besluit dat ons gaan wag totdat sy 2kg is en dan gaan ons haar aan die realiteite van die ‘regte’ wêreld blootstel. Wie weet hoekom ons op 2kg besluit het, maar ek dink ons moes net een of ander merker hê wat ons idee van ‘norm’ bepaal.

Ons eerste UITstappie was regtig eenvoudig. Ons het met die honde in die berg gaan stap. Dit was ‘n mooi dag en ek het Lisa in ‘n wrap op my bors vasgemaak. En ek het ‘n fleeze top bo-oor haar toe-gezip en het seker gemaak sy is nie koud nie. Sy was so klein dat mens haar amper nie kon sien nie. Dit het net gelyk of ek regtig groot borste het (bonus!). Ons het ‘n plek gekies waar daar min mense sal wees en ons het die honde in die bakkie gelaai. Dit was heerlik en dit het so normaal gevoel. So asof dit net reg is…ons ou klein familietjie. Die honde was mal daaroor en het nooit verder as 5 meter voor ons uitgehardloop nie…en dan net gou kom seker maak ons is ok voordat hulle weer hol. Lisa het die hele tyd geslaap en dit was makliker as wat ek gedink het dit gaan wees.

Stadig maar seker het ek agtergekom dat dit ok is om met ‘n baie klein babatjie in die baie groot wêreld uit te gaan. Ek het in ‘n mate gevoel asof die samelewing wou hê dat ons moes wag totdat sy die grootte van ‘n “normale” baba is. Maar wat is “normaal”? Is dit 2.5kg? of 3.5kg? Is dit ‘normaal’ om dan jou baba vir die eerste 6 maande van haar lewe by die huis te hou?

Ek het geweet dat daar kieme ‘daar buite’ is en dat mense (met kieme) aan haar gaan wil vat. Ek was bewus dat die temperatuur van die huis en die temperatuur van die kar en die temperatuur van die winkel verskil en dat sy moontlik kan siek raak. Ek het verstaan dat as sy siek raak, gaan ons dalk weer in die hospitaal opeindig. Ek het geweet dat mense (familie, vriende sowel as vreemdelinge) my gaan oordeel oor my besluit en ek was self nie seker of ek bereid was om daardie kans te vat nie.

Maar aan die ander kant het ek geweet dat Lisa sterk is. Ek het gesien hoe sy in die hospitaal baklei…baklei teen pype, baklei om asem te haal, baklei teen die incubator, baklei met die verpleegsters elke keer wat hulle haar seermaak, baklei om te lewe. Hoe sy ‘n wil vir die lewe het wat ek nie aan enige iemand kan beskryf nie. Ek het geweet dat God Sy hand oor haar hou en ek het geweet Hy beskerm haar. Ek het ook geweet dat ek haar nie vir altyd in watte kan toedraai nie. Ek het verstaan dat ek haar uiteindelik moet toelaat om haar immuunstelsel op te bou en maar daardie gevreesde kieme in die gesig moet staar. Ek het myself oortuig (en dit was nie so maklik nie) dat dit ok is….en ek bedoel werklik OK is om met haar uit te gaan.

So is ons dus op ons eerste uitstappie MALL toe. Ek en my baie goeie vriendin het in Cavendish ontmoet. Ek het so gesukkel om vir Lisa ‘uitgaan’-klere aan te trek, want so min van haar klere het gepas. Teen al my ANTI-pienk pogings, was haar pienkgoed van die eerste klere wat gepas het. Haar pienk (ja…ja) hospitaal mussie en booties het nog gepas en verder het ek haar die kleinste broekie en hempie in haar kas aangetrek.

Ek het alles haarfyn beplan. Wanneer sy gaan moet drink, wanneer sy moet slaap, hoe lank ek kan bly, wat sy als gaan nodig hê. Ek het nog nooit so lank gevat om ‘n sak te pak nie. En ek dink ek het moontlik 3 of 4 keer seker gemaak of ek alles het wat ek moontlik nodig gaan hê. Ek het gestres oor hoe sy gaan wees. Gaan die mense en die ligte haar oorstimuleer? Gaan sy heeltyd skree? Gaan sy geslaap kry? Gaan ek kan ‘cope’?

Dit was heerlik om te probeer om net ‘n normale mamma te wees wat saam met haar normale vriendin op ‘n normale koffie-date gaan. En als was ok totdat sy in haar karstoeltjie wakker geraak het en ek haar voor mense moes uittel…en skielik was dit SO nie normaal nie. Ek dink nie ons kon twee tree stap sonder om gestop te raak nie. Mense kon nie glo dat sy so klein kan wees nie. Hulle wou weet hoekom? en hoe? en hoe lank? en hoeveel? Die mense wat nie vrymoedigheid gehad het om te vra nie, het gestaar…en saggies vir mekaar gefluister…en met hulle vingers gewys…en hulle nekke afgedraai om vir ons te kyk.

Ek het so hard probeer om dit nie te sien nie. Om net aan te gaan. Om nie moeg te lyk nie. Om te fokus op die feit dat my beste vriendin besig is om my te vertel dat sy swanger is. Om bly te lyk. Om te glimlag asof als ok is. Om opgewonde te lyk (en nie my eie vrese oor swanger wees aan haar oor te dra nie). Om te maak asof ek nie bang is dat Lisa enige oomblik gaan breek nie. Om te maak asof ek ‘n ‘cool’ ma is wat heeltemal ontspanne is om met ‘n 2kg baba in Woolies se restaurant te sit. Om te doen wat ek op skool op die verhoog so goed gedoen het…om te ACT.

Ek onthou hoe ek heeltyd gedink het: “Fake it till you make it” en ek het presies dit gedoen. Alhoewel ek in my hart wou weghardloop en my dogtertjie in ‘n spesiale bubble wrap boksie wou sit en haar net veilig hou. Maar ek het dit ook gemaak. Ek het dit oorleef (net net, maar ja) en Lisa het dit oorleef. Sy het nie gebreek nie en sy het nie siek geraak nie. Sy het dit werklik eintlik geniet. Sy het daarvan gehou om uit te gaan en het beter geslaap en minder gehuil as by die huis. En met die tyd het ek geleer om my eie instinkte te vertrou en te doen wat ek voel reg is. En wat die res van die samelewing betref? Wel…wie gee om?